Ένοιαι και ονοματολογία των τεχνικών όρων της παραγωγικότητος (συνέχεια εκ του προηγουμένου τεύχους 1 και τέλος)

Abstract

Βεβαίως, αι ανάγκαι της οικονομικής ζωής, αι επαφαί και αδράνειαι αίτινες εμποδίζουν την κίνησιν της προσαρμογής, η ανάγκη επίσης μερικής συλλογικής πειθαρχίας δια την εργασίαν αποτελούν και θα αποτελούν πάντοτε εμπόδια δια την πραγματοποίησιν του ιδεώδους τούτου. Πάντως μας επιτρέπεται να τηρήσωμεν την ευκαμψίαν των θεσμών ως ένα των αντικειμενικών σκοπών μιας κοινωνικής πολιτικής της παραγωγικότητος. Η παραγωγικότης δεν αποτελεί σκοπόν. Δεν αποτελεί παρά μέσον δια να ανυψώσουμε την ευμάρειαν, και ο βαθμός της ευμάρειας είναι συνδεδεμένος με τον βαθμόν της ελευθερίας της εργασίας. Αλλ' αυτό το οποίον ενδέχεται να επιφέρει σύγχυσιν, είναι ότι ο παλαιός μύθος της ελευθερίας της εργασίας συνεδέθη επί μακρόν χρονικόν διάστημα με μίαν κατάστασιν κατά το μάλλον και ήττον γενικοποιηθείσαν της ελλιπούς χρησιμοποιήσεως, εις τρόπον ώστε οι υπεραμυνόμενοι της εργατικής τάξεως να δύνανται να ομιλούν περί «ελευθερίας του εκ πείνης θανάτου». Η ερμηνεία όμως αυτή ανήκει εις το παρελθόν. Διά τον σύγχρονον οικονομολόγον, δεν υπάρχει αληθινή ελευθερία πάρα μέσα εις αυτό το σύστημα το όποιον εξασφαλίζει κατά το δυνατόν εις πάντα εργάτην την δυνατότητα να προμηθεύσει εις το επίπεδον του πραγματικού ημερομισθίου του, ορισθέντος παρά της παραγωγικότητος, όλην την ποσότητα της επιθυμουμένης εργασίας και τίποτε περισσότερον αυτής.